عید نوروز

عید نوروز چیست؟

عید نوروز در ایران و افغانستان نوید‌ دهنده‌ی سال جدید است. نوروز در کشورهایی مثل تاجیکستان، روسیه، ترکمنستان، هند، پاکستان، قرقیزستان، سوریه، عراق، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، چین و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردم به جشن و پایکوبی می‌پردازند.ما این جشن باستانی و کهن را از اقوام مختلفی در منطقه به ارث برده‌ایم. جشنی که با رنگ و بویی ویژه، هویتی ایرانی گرفته و نماد پیوند اقوام و مردمان ایران است. عید را شروع رستاخیر طبیعت، موعد رویش و تولد نباتات می‌دانیم و باورمان بر این است که همگام با طبیعت، ما هم باید روزگار نو و تازه‌ای را با روح و روان تازه و پوشیدن لباس عید نو آغاز کنیم.شروع جشن نوروز با اعتدال بهاری هم‌زمان است. موعدی که خورشید در حرکت ظاهری‌اش در ابتدای برج حمل، استوای زمین را قطع می‌کند و ساعات روز و شب با هم برابر می‌شود. در تقویم خورشیدی، لحظه تحویل سال، اولین روز (هرمز روز یا اورمزد روز) از ماه فروردین شمرده می‌شود.اگر زمان شروع سال قبل از ظهر، یعنی نیمه‌ی اول شبانه‌روز باشد، همان روز نوروز است و اگر بعد از ظهر باشد، فردای آن روز نوروز شمرده می‌شود. در گاه‌شمار میلادی، نوروز بیشتر در 21 یا 20 و به‌ندرت در 22 مارس اتفاق می‌افتد.ریشه‌یابی واژه نوروز :واژه نوروز از زبان فارسی میانه (nōgrōz) گرفته شده که ریشه در زبان اوستایی دارد. مورخان، معادل اوستایی آن را navaka raocah حدس زده‌اند.امروزه در فارسی این واژه برای دو معنی استفاده می‌شود؛نوروز عام: روز آغاز اعتدال بهاری (برابری شب وروز)نوروز خاص: روز ششم فروردین با نام «روز خرداد»ایرانیان باستان از نوروز به‌عنوان «ناوا سرِدا» یعنی سال نو یاد می‌کردند. مردمان ایرانی آسیای میانه در دوره‌های سغدیان و خوارزمشاهیان، نوروز را نوسارد و نوسارجی، به معنای سال نو می‌خواندند.جشن نوروز در ایران باستان:نوروز در دوره‌ی اشکانیان و ساسانیان هم گرامی بود. در دوره ساسانیان، جشن سال نو دست‌کم شش روز طول می‌کشید و به دو دوره نوروز کوچک و نوروز بزرگ بخش‌بندی شده بود. اسم دیگر نوروز کوچک، نوروز عامه بود و برای پنج روز، از یکم تا پنجم فروردین طول می‌کشید. روز ششم که به خرداد‌روز مشهور بود، نوروز بزرگ یا نوروز خاصه نامیده می‌شد.هر روزی که فرا می‌رسید، دسته‌ای از طبقات مردم به درگاه شاه می‌رفتند و شاه به حرف‌هایشان گوش می‌داد و برای حل‌و‌فصل مشکلاتشات دستوراتی صادر می‌کرد. در روز ششم فقط نزدیکان شاه بار داده می‌شدند.روز جهانی عید نوروز:مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز را که ریشه‌ی ایرانی دارد در تقویم خود ثبت کرده است. همچنین در تاریخ ۸ مهر ۱۳۸۸، سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، این جشن باستانی را به‌عنوان میراث جهانی به ثبت رساند. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ 4 اسفند 1388 برابر با 23 فوریه 2010، روز 21 ماه مارس را به‌عنوان «روز جهانی عید نوروز» به رسمیت شناخت. در متن تصویب شده توسط مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز جشنی با ریشه ایرانی و قدمت بیش از 3 هزار سال توصیف شده است که امروزه بیش از 300 میلیون نفر آن را جشن می‌گیرند. آداب و رسوم عید سال نو در ایراندر ایران باستان جشن‌ها و رسوم خاصی قبل از فرا رسیدن سال نو انجام می‌شد که ریشه در اساطیر داشت. این رسوم تا امروز با قدرت زنده مانده و هر سال اغلب آن‌ها اجرا می‌شود.چهارشبنه سوریمراسم جشن سال نو از مجموعه‌ای از جشن‌ها و مناسب‌ها تشکیل شده است. جشن سال نو ابتدا با چهارشنبه سوری شروع می‌شود. سپس نوبت به آخرین پنجشنبه سال و رفتن به مزار درگذشتگان می‌رسد.خانه‌تکانی:از دیگر آداب و رسوم عید در ایران می‌توان به خانه‌تکانی اشاره کرد.طی این برنامه، در آستانه تحویل سال تمام خانه و اسباب و اثاثیه گردگیری، شستشو و تمیز می‌شود. سفره‌ی عید (هفت‌سین)پهن کردن سفره‌ی عید رسمی مشترک در مراسم سال نو ایرانی است. عناصر این سفره که در ایران سفره‌ی هفت‌سین نام دارد به دو نوع تقسیم می‌شوند:عناصری که جنبه نمادین دارند: مثل سیر، سکه، سمنو، سبزه، کتاب حافظ و…

عناصری که جنبه خوراکی و پذیرایی از مهمان را دارند: مثل انواع و اقسام آجیل، شیرینی سنتی یا امروزی.علاوه بر این، سفره هفت شین در میان پیروان زرتشت و سفره هفت میم در نقاط مختلف فارس رواج دارد.